Rusca Harflerin okunuşları

RUSCA DA SERTLİK VE YUMUŞAKLIK İŞARETLERİ:

Rusçada da Türkçedeki gibi ses yumuşamaları ve incelmeleri vardır. Bu işaretler bu noktada bu değişikliklerin yazı diline aktarılmasını sağlar. Yumuşatma işaretleri kullanılacağı sözcük içerisinde sessiz harften sonra gelir.
Bu işareti Türkçe kelimeler üzerinde açıklayayım. GOL ve KOL kelimelerini düşünelim. Her ikisi de OL harfleri ile bitmiş. Ancak söyleniş tarzına dikkat edersek, GOL dediğimizde yumuşak bir ses tonuyla söylüyoruz. Yani sondaki –L- harfi yumuşak bir dille söyleniyor.
KOL dediğimizde sert bir ses tonuyla söylüyoruz.Dolayısıyla sondaki –L- harfi sert bir sesle çıkıyor.
Rus dilinde bu görevi sertlik ve yumuşaklık işaretleri yapmaktadır

Sertlik işareti: Ъ ъ

Asla sözcük yani kelimenin başında bulunmaz. Kendinden önce gelen ünsüz harfleri sert , kendisinden sonra gelen
я-e-ё-ю sesli harflerini çift sesli
Ъя......ya.....sesi ile,
ъe......ye.....sesi ile ,
ъё......yo.....sesi ile
ъю......yu.....sesi ile okutur.

съёмка.... [syomka] …..çekim,çekme
подъeзд... [padye’zd]….kapı boşluğu

Yumuşaklık işareti: Ь ь :

Asla kelimenin başında bulunmaz Kendinden önce gelen ünsüz harflerin yumuşak okunmasını sağlar
Бельё ......... [Belyo]….. çamaşır
платье .........[platye]………elbise

RUSÇA DA HARFLER:

Rus Alfabesinde 10 adet sesli, 21 adet sessiz 2 adet te sertleştirme ve yumuşatma işareti olmak üzere toplam 33 harf karakterinden oluşmaktadır.

Bu harf karakterlerinden sesli/ünlü harfler kendi arasında 2 guruba ayrılır.
1-Sert sesliler ........: A – О - У – Ы - Э
2-Yumuşak sesliler....: Е – Ё – И – Ю - Я

Geri kalan 21 ünsüz/sessiz harflerden 15 adedi sözcük içerisinde hem yumuşak hem sert sesle okunan harfler bulunmaktadır. Geri kalan 6 sessiz harfin 3 adedi devamlı sert, 3 adedi de devamlı yumuşak okunan harflerdir.

Hem sert hem de yumuşak okunan 15 harf.......: Б-В-Г-Д-З-К-Л-М-Н-П-Р-С-Т-Ф-Х
Sürekli sert okunan sessiz harfler...........: Ж – Ш - Ц
Sürekli yumuşak okunan sessiz harfler......: Ч – Щ – Й


Yumuşak sessiz okunan sessiz harfler:

15 adet sessiz harfin yumuşak okunabilmesi için bu 15 sessiz ( Б-В-Г-Д-З-К-Л-М-Н-П-Р-С-Т-Ф-Х )harflerden sonra yumuşak sesli harfler gurubunda bulunan (Е – Ё – И – Ю - Я) harflerinden birinin gelmesi veya yumuşatma işareti dediğimiz (Ь) işaretinin gelmesi gerekir.

бедный	bednıy	Yoksul,fakir	всякий	Fısákiy	Her,her türlü
зелёный	Zi’lonıy	Yeşil,ham,toy	лень	len	Tembellik,uyuşukluk

Sert sessiz okunan sessiz harfler:
15 adet sessiz harfin sert okunabilmesi için bu 15 sessiz harflerden sonra sert sesli harfler gurubunda bulunan (A – О - У – Ы ) harflerinden birinin gelmesi veya sertleştirme işareti dediğimiz (Ъ ) işaretinin gelmesi gerekir

нутро	Nutrỏ	İçeri,içyüzü	мороз	Marỏs	Soğuk,ayaz
сивый	sivıy	kır	фабрикант	Fabrikánt	fabrikatör

Rusca da 7 harf:
Rus Alfabesinde yer alan ( Г – К – Х – Ж – Ш – Щ – Ч ) sessiz harfler gurubuna 7 harf kuralı da denir.
Bu harflerin ilk üç sırasında bulunan ( Г – К – Х ) harflerinin sesleri gırtlaktan çıktığı için gırtlak harfleri de denilebilir.
Geri kalan dört harfin ( Ж – Ш – Щ – Ч ) sesi ağızdan fışıltılı bir sesle çıkması nedeniyle fışıltılı harfler olarak adlandırılır.
Bu 7 harften sonra (я – ю – ы ) sesli harfleri gelmez.
Bu seslere karşılık olarak;
Я......... karşılığı....a....seslisi
Ю........ .karşılığı....у....seslisi
Ы..........karşılığı....и....seslisi gelir

Rusca bir sözcük içerisinde ( ГЯ-КЯ-ХЯ-ШЯ-ЩЯ-ЧЯ ) harfleri yan yana gelmez. Bunun yerine (га-ка-ха-ша-ща-ча) harfleri gelir.Aynı olay diğer (ю – ы ) harfleri için de geçerlidir.

Bu 7 harf kurallarını çok iyi bilmemiz gerekir. İlerleyen derslerde Fiil çekimlerinde,isimlerde, sıfatlarda ,zarf-larda sıkça uygulanacaktır.

Ayrıca Rus dilinde sert veya yumuşak sesiz harflerin okunması çok önemlidir.Rus dilinde birbirine çok benzeyen birçok kelimeler bulunmaktadır.Bu nedenle bu tip kelimeleri bir birinden ayırt etmek için okunuş kurallarını çok iyi bilmemiz gerekir.

Мат	mat	Mat,yenilgi	Мол	mol	Mendirek,dalgakıran
Мать	matd	anne	Моль	muıl	güve

Türkçede ”Matematik” kelimesindeki  “mat”  sesi , tabloda gösterilen (Мат) hecesindeki ses yani, Türkçedeki  (Mat ) sesini verecek.
(Мать)  ise Türkçedeki “Mat” ın sonunda sanki bir (d) harfi varmış gibi (t) ile (d) arasında bir ses ile ifade ederiz.
(Моль)  ise  sanki (o u ı) harflerini birleştirin ve üçünü birden   genizden çıkarın. Çıkan ses aradığımız sestir.

.....Bir sonraki dersimiz olan "Tonlu ve boğuk sessizler" de görüşmek üzrere....

Rus Dili Alfabesi

UYARI:

Bir önceki konuda bulunduğunuz ortamdaki nesnelerin isimlerini Türkçe-Rusca sözlükten bularak yazılışlarını,okunuşlarını ve Türkçe anlamlarını sizlere söylediğim gibi yapışkanlı kağıtlara yazdınızmı...?
Eğer yazdı iseniz adım adım Rusca da "Kitap-Defter-Kalem-Silgi-Masa-Sandalye-Resim-Bilgisayar-Klavye-Maus-Oda-Kapı-Pencere-Perde-Lamba...... gibi" kelimeleri öğrenmeye başladınız demektir.
Eğer bu işlemi yapmadı iseniz Rusca öğrenmeye niyetiniz yok demektir.Azimli ve sabırlı olamıyorsunuz.....O halde Rus dili size zor gelecek.....!

RUS DİLİ ALFABESİ :

Rus dili alfabesinde toplam olarak 33 harf karakteri bulunur.

Bu karakterlerin 10 adedi sesli harf ,21 adedi sesiz harf  karakteridir.Geriye kalan 2 adet karakterde   yumuşatma  veya  sertleştirme  karakteridir. Bu karakterler  Rus alfabesinde hangi harfin önünde bulunuyorsa o harfin sert yada yumuşak okunmasını sağlar .

Rus Alfabesini bir tablo halinde gösterirsek;

RUS ALFABESİ
Kitap harfi		Rusca Okunuşu	Türkçede verdiği ses	Türkçe de verdiği sesin okunuşu
Büyük	Küçük
А	а	A	A	Sert sesli harftir (A) sesini verir.At-Al-Adana
Б	б	Be	B	(B) sesini verir.Bal-böl-akraba
В	В	Ve	V	(V) sesini verir Van-ve-eve-villa gibi
Г	г	Ge	G	(G) sesini verir Gel-git-gül-galon gibi
Д	д	De	D	(D) sesini verir Dede-dolu-dün gibi
Е	е	E/ye	E/YE	Yumuşak sesli harftir.Kelimenin başında ise (ye) sesini,Sessiz bir harften sonra gelirse (E) sesini verir
Ё	ё	Ö/YO	Ö/YO	Yumuşak sesli harftir.Kelimenin başında ise (yo) sesini,Sessiz bir harften sonra gelirse (Ö) sesini verir
Ж	ж	Je	J	(J) sesini verir. Jale-jilet-janbon gibi
З	з	Ze	Z	(Z) sesini verir.Zaman-zil-zurna gibi
И	и	İ	İ	Yumuşak sesli harftir.(İ) sesini verir ip-il-lili gibi
Й	й	İY/Y	Y	Kelimenin başında ise (iy) sesini,Sesli bir harften sonra gelirse (y) sesini verir
К	к	Ka	K	(K) sesini verir Kalem-kitap-akıl-ok gibi
Л	л	EL	L	(L) sesini verir Limon-Leman-Ali-Alan gibi
М	м	EM	M	(M) sesini verir Mart-Marul-musa,elma gibi
Н	н	EN	N	(N) sesini verir Nur-nar-anne-engel gibi
О	о	O	O	Sert sesli harftir.(O) sesini verirOsman-Polat-Roka
П	п	Pe	P	(P) sesini verir Paris-Arpa-Kapital-Pırasa
Р	р	ER	R	(R) sesini verir Ramazan-Armut-Araba-Rot
С	с	ES	S	(S) sesini verir. Sol-sağ-Sırma-Asma-
Т	т	Te	T	(T) sesini verir Turan-Ata-Turgut-At-Ot
Y	у	U	U	Sert sesli harftir.(U) sesini verir Usta-buruk-buz
Ф	ф	EF	F	(F) sesini verir Fransa-fiat-fol-fal
Х	х	Ha	KH	(KH) sesini verir.Gırtlaktan sanki bir (kha) sesi çıkıyormuş gibi bir ses ile okunur Kazakhan gibi
Ц	ц	TSE	TS	(Tse) sesini verir Gitse -ötse-yatsa
Ч	ч	Çe	Ç	(Ç) sesini verir Çay-çanak-iç-uç-öç
Ш	ш	Şe	Ş	(Ş) sesini verir şal-şapka-şut-
Щ	Щ	ŞÇA	ŞÇA	(şça) sesini verir. hoşça
Ъ	ъ	-	-	Sert işareti
Ы	ы	I	I	Sert sesli harftir.(I) sesini verir kıl-sır-ısı-kır
Ь	ь	-	-	Yumuşak işareti
Э	э	E	E	Sert sesli harftir.(E) sesini verir Elma-Bel-Berk
Ю	ю	U/YU	YU	Yumuşak sesli harftir.Kelimenin başında ise (yu) sesini,Sessiz bir harften sonra gelirse (yu/yü) arasında bir ses verir uyuu gibi
Я	я	A/YA	YA	Yumuşak sesli harftir.Kelimenin başında ise (ya) sesini,Sessiz bir harften sonra gelirse veya kelime sonunda ise(A) sesini verir

RUS ALFABESİNDE EL YAZISI KARAKTERLERİ:

Rus dili alfabesinde,elyazısı harflerinin yazımı ile kitap harfleri karakterlerinin yazımı farklıdır.

Rus elyazısı karakterlerini bilemediğimiz zaman bize elyazısı şeklinde gönderilen ,mektup ,mail ve diğer yazışmalardan hiçbirşey anlayamayız.

Bu nedenle Rus alfabesini öğrenirken elyazısı karakterlerini de çok iyi öğrenmemiz gerekmektedir.

Aşağıdaki el yazısı tablosunu incelediğinizde bu farkı görebileceğinizi tahmin ediyorum.

Adım adım rusca

Ön Hazırlıklar:
Rusca öğrenmek için neler yapmalıyız?
Rus'ca ve Rus dili hakkında uzun uzadıya konuşmayacağım.
Çeşitli web sayfalarında sörf yaparak Rus'ca ve Rus dili hakkında pek çok bilgi edindiğinizi tahmin ediyorum.
Rus dilini öğrenmek kolaymı..zormu..? sorusuna gelince.
Size vereceğim cevap; sabırlı ve azimli olursanız kolay bir dildir.
Eğer bu iki şartı yerine getiremiyorsanız....zor bir dildir.

 Aynı Türk dili gibi....

Bir örnek ile açıklarsak;
Rus dilinde Erkil (erkeğe mahsus) ,dişil (Dişilere mahsus) ve nötr (Hayvan isimleri ve diğer canlı ve cansız varlıklara ait) isimler mevcuttur.Dolayısıyla konuşma ve yazışmalarda geçen kelimelerde de bir değişiklik olur.Bahsedilen konu içerisinde geçen nesnenin erkil,dişil veya nötr olduğunu burada geçen isimlerden anlıyoruz.
Bu durum (erkil,dişil ve nötr isimler) Türkçe de yoktur.
Ders konuları ilerledikçe bu farklılıkları göreceksiniz.Ancak başta da söylediğim gibi sabırlı ve azimli olmalısınız.
Bu sabır ve azim her dil öğrenmede veya herhangi bir işe başlamada da geçerlidir.

ÖĞRENMEK İÇİN NELER YAPMALIYIZ
Derslerden tam yararlanabilmeniz için aşağıda saydığım önerilere dikkat edin.
A-ARAÇLAR:
1-Bir defteriniz, kalem silgi vebirde  renkli kaleminiz olsun.
2-Rusca / Türkçe , Türkçe / Rusca bir sözlük (Bazı sözlüklerde Rusca nın okunuşları mevcuttur.Bu tip sözlük seçmeye uğraşın)
3-Kütük halinda yapışkan kağıdı,siyah ve kırmızı renkli bir keçeli kaleminiz, olsun..
   Neye yarayacak derseniz;
Bulunduğunuz ortamda yani odanızda neler görüyorsunuz bir bakın... Öncelikle oturduğunuz sandalye,masa,masa üzerinde (varsa) çeşitli nesneler , Radyo, Televizyon,duvar,pencere ,perde ....ve daha neler neler..... ve de karşınızda duran bir bilgisayar görmektesiniz. Yazdıklarım doğru mu?         Cevabınız evet ise
4-Sözlükten Rusca MASA kelimesini bulun ve siyah keçeli kalemle bu yapışkanlı kağıda Rusca (стол) Masa Kelimesini yazın,kırmızı keçeli kalemle de altına okunuşunu (stol) yazın ve yapışkanlı kağıdı masada görebileceğiniz bir yere yapıştırın .
Hem göze hem de dile hitap etmiş olduk.Her masaya oturuşta bu kelimeyi göreceksiniz.Dolayısıyla ilk kelimemizi öğrenmiş oluyoruz.
Aynı şekilde odanızda veya bulunduğunuz ortamda bulunan diğer nesnelere de aynısını yapın.Bu önerim sadece Rus dili için değil diğer yabancı diller için de geçerlidir.
5-Kelime haznemizi geniş tutmalıyız.Bunun için de daha önce öğrendiğimiz kelimeleri kibrit kutusu büyüklüğnde karton veya kağıtlara yazarak cebimizde taşıyalım.Boş kaldığımız zamanlarda bu kelimeleri okuyarak tekrar etmeliyiz
6-Bulabiliyorsak küçük Rusca masal kitapları, hikaye kitapları ,Rusca yazılmış gazeteler okumalıyız.
7-Rusca yayın yapan TV kanalları, seyretmeli,Rusca Müzik dinlemeliyiz .


 B-BİLGİSAYAR KLAVYESİNİ NASIL RUS HARFLER KLAVYESİNE DÖNÜŞTÜREBİLİRİM:

1-Bilgisyarımızı açalımEkran açıldıktan sonra Ekranın sol alt köşesinde "Başlat" menu çubuğu bulunmaktadır.
2-Mausumuzla "Başlat" düğmesine tıklıyoruz.Açılan seçeneklerden "Denetim Masası" na giriyoruz.
3-Denetim Masası açıldığında, açılan seçenekler içerisinde "saat,dil ve Bölge seçenekleri" sekmesine tıklıyoruz.
4-Ekranda "Bölge ve Dil seçenekleri" iletişim penceresi açılır.Açılan bu iletişim penceresinde "Biçimler","konum","Klavyeler ve Diller" , "yönetimsel" sekmeleri bulunur.
5-Bu sekmelerden "Klavyeler ve diller" sekmesine ve ardından  "Klavye Değiştir" düğmesine tıklıyoruz.
6-Ekrana bu defada "Metin Hizmetleri/Giriş Dilleri" iletişim penceresi  açılır.Bu pencereden de
"Genel Sekmesi" seçilir.
7-Genel sekmesinde "Yüklü Hizmetler" kutusununun sağ tarafındaki kaydırma çubuğunu kullanarak
Rusça(Rusya)-Klavye-Rusca(Daktilo) seçeneğine mausla bir kez tıkladıktan sonra seçili hale getirilir
8-"Ekle" düğmesine ardından da "uygula" düğmesine tıklıyoruz.  Artık bir Rusca klavyeye sahip oluyoruz.
9-Son aşama olarak ta ekranın alt tarafındaki  "Alt Menu Çubuğu" nun sağ tarafında saat ve takvimin gösterildiği yerde  "TR" yazısı göreceksiniz.
10-Mausla bu "TR" yazısı üzerine gelip tıkladığınızda  RU Rusca(Rusya) , TR Türkçe(Türkiye) seçenekleri göreceksiniz.Bu seçeneklerden (RU) seçeneğine tıkladığımızda Klavyemiz Rus dili klavyesine dönüşür.
11-Klavyemizde A harfine bastığımızda ekranda Rusca olarak Ф  harfini göreceksiniz.
12-Tekrar Türkçe harf karakterlerine dönmek için 10.cu sırada bahsettiğimiz seçeneklerden TR Türkçe(Türkiye) seçeneğini seçiyoruz.

Artık klavyemizi değiştirdik.Bundan sonra Klavyemizdeki hangi Rusca Harfin hangi tuşta olduğunu anlayabilmek ve yerlerini ezbere bilmek elbette zordur.
Klavyemizdeki harf karakterlerine dikkat ederseniz her bir tuşta yazılı olan  harfler genellikle her tuşun sol üst köşesine doğru kaydırılmış vaziyette bulunmaktadırlar.
Alt tarafında ise aşağı yukarı 0,4 ila 0,5 mm arasında bir boşluk vardır.Bir kağıt üzerine
0,4 x 0,4 mm boyutlarında aşağıda gördüğünüz gibi karelerden oluşan bir dörtgen çizin.

Daha sonra da Ekranın sağ alt tarafındaki (RU ) seçeneği seçerek klavyemizi “Rusca” karakterlere çevirelim. (RU ) seçeneğini seçtikten sonra da Klavyeden “CapsLock-Büyük Harfle yazdır” tuşuna tıklayın
Buradaki amaç yazdıracağımız harflerin büyük harflerle yazılmasını sağlamaktır.
Klavyemizdeki ilk harfimiz Q harfine tıkladığımızda ekranda Rusca (Й) harfi görünecektir.Sırasıyla klavyedeki

(W-E-R-T-Y-U-I-O-P-Ğ-Ü-A-S-D-F-G-H-J-K-L-Ş-İ-Z-X-C-V-B-N-M-Ö-Ç-) harflerine tıklayalım.
Ekrana Rus'ça harflerin(Ц-У-К-Е-Н-Г-Ш-Щ-З-Х-Ъ-Ф-Ы-В-А-П-Р-О-Л-Д-Ж-Э-Я-Ч-С-М-И-Т-Ь-Б-Ю-Ё) şeklinde sıralandığını göreceksiniz.

NOT: Burada sadece harflere tıklanmıştır. Siz bu işlemi yaparken klavyedeki bütün tuşları (sayısal tuşlar,yardımcı tuşlar,nokta tuşu,virgül tuşu.... gibi) deneyerek Rusca karakterleri de bulun

 İlk harfimiz Q ye karşılık gelen (Й) harfini ve sonra gelen diğer Rusca harfleri dikkatli bir şekilde kağıda çizmiş olduğumuz kareler içerisine teker teker yazalım.

Й

Ц

У

К

Е

Н

Г

Ш

Щ

З

Х

Ъ

Ф

Ы

В

А

П

Р

Yazma işini tamamladıktan sonra her kareyi teker teker makasla keserek her harfi ayıralım.
Sonra da şeffaf izolebandımızı alıp 1 cm uzunluğunda harf sayımız kadar keselim,
Kestiğimiz 1 cm uzunluğundaki bu bandı kestiğimiz Rusca karakterli kare harfler üzerine ortalayarak yapıştıralım.
Daha sonra izolebandlı bu Rusca harfleri de (klavyedeki harfi kapatmamak kaydıyla ) klavyedeki tuşlara yapıştıralım.
Klavyemizde her tuşa yapıştıracağımız harfler  aşağıda resimde görüldüğü gibi olmalıdır.Siz de kendi kafanıza göre tasarlayabilirsiniz.
Benim aklıma gelen bu oldu.

Bir sonraki derste görüşmek üzere......
Hoşçakalın.....Alfa155